GLP-1 İğneleri Hakkında Bilmeniz Gerekenler

OzempIc, Wegovy, Mounjaro ve Zepbound gibi GLP-1 sınıfı ilaçlar, bağırsakta doğal olarak üretilen bir hormonu taklit ediyor. Bu hormon, kan şekerini düzenlemeye ve tokluk hissini artırmaya yardımcı oluyor. Şeker hastaları ve kilo vermek isteyenler için etkili bir çözüm sunuyor. Ancak, GLP-1 ilaçları artık sadece bunlarla kısıtlı değil. Kalp rahatsızlıklarından alkol bağımlılığına, uyku apnesinden Alzheimer’a kadar birçok alanda etkili olduğu düşünülüyor. Bazı doktorlar arasında “Ozempic musluk suyuna mı katılacak?” esprisi bile dolaşıyor. Bu, ilaçların toplum sağlığı üzerindeki potansiyel etkisini abartılı ama anlamlı bir şekilde ortaya koyuyor.

Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?

ABD’de yapılan araştırmalar, GLP-1 ilaçlarının kilo kaybından daha fazlasını sağladığını gösteriyor. Bazı faydaların arkasında iltihap giderici etkiler olduğu düşünülüyor. Northwestern Üniversitesi’nden obezite uzmanı Dr. Robert Kushner, “Bu ilaçların vücuttaki organlar ve iltihap üzerinde ne tür etkiler yarattığını henüz tam olarak anlayamadık, ancak bilim hızla ilerliyor” diyor. Science dergisinde yayımlanan bir yazıda ilaç araştırmacısı Derek Lowe ise, “Artık GLP-1 agonistlerinin neye yaramadığını merak etmeye başladık. Neredeyse her alanda fayda gösteriyorlar” ifadelerini kullanıyor.

Alzheimer ve Sinir Sistemi Hastalıklarında Umudun Kaynağı

GLP-1 ilaçlarının sinir sisteminde koruyucu etkileri olabileceği düşünülüyor. İngiltere’de yapılan bir çalışmada, Ozempic’in içerdiği semaglutid maddesinin Alzheimer hastalarında beyin hacmi kaybını yavaşlattığı belirlendi. Novo Nordisk ilaç firması, Alzheimer’ın erken evresindeki hastalarda bu etkinin daha net olarak ölçülmesi amacıyla büyük çaplı bir Faz 3 çalışması yürütüyor. Eğer bu sonuçlar olumlu olursa, GLP-1 iğnelerinin sadece şeker ve kilo değil, bilişsel yaşlanma gibi büyük bir sağlık sorununa da umut olabileceği düşünülüyor.

Fiyat, Yan Etki ve Üretim Sorunları

GLP-1 iğnelerinin fiyatı oldukça yüksek. ABD’de liste fiyatı aylık 1000 doları geçiyor. Sigortası olmayanlar ya da ilaç firmalarının indirimlerinden yararlanamayanlar için bu neredeyse erişilemez bir tedavi anlamına geliyor. Ayrıca mide bulantısı, şişkinlik, kabızlık gibi yan etkiler nedeniyle birçok hasta bu tedaviyi yarıda bırakıyor. İki büyük üretici, Novo Nordisk ve Eli Lilly, yakın zamana kadar ilaç kıtlığı yaşıyordu. Üretim kapasiteleri artsa da, talebi ancak kısmen karşılayabiliyorlar.

Kimler Kullanabilir Kaç Kişi Kullanıyor?

JAMA Cardiology dergisine göre, ABD’de 137 milyon yetişkin bu ilaçları kullanmaya uygun kabul ediliyor. Ancak şu anda bu ilaçları kullanan kişi sayısı sadece 8.3 milyon. Yani her 15 kişiden sadece 1’i bu tedaviyi alabiliyor. Morgan Stanley’nin tahminine göre, 2035’e gelindiğinde bu sayı 29 milyona çıkabilir. Ancak bu hala potansiyel kullanıcıların sadece beşte biri anlamına geliyor.

Sonuç: Mucize Var Ama Herkes İçin Değil

GLP-1 iğneleri, modern tıbbın önemli buluşlarından biri olarak kabul edilebilir. Ancak, herkes için uygun olmadığını göz önünde bulundurmak önemlidir. Tıbbi uygunluk, maliyet, yan etkiler, erişim sorunları ve etik sınırlar, bu tedavinin kullanımını sınırlayan büyük engellerdir. The Wall Street Journal’ın özetlediği gibi: “Bu ilaçlar birçok hastalığı hafifletiyor olabilir, ancak bu onları sihirli çözüm hâline getirmez.”